De deelnemers van de Sustainability University Assembly van de VU hebben een pakket aan voorstellen vastgesteld om hun universiteit duurzaam te maken. Samen vormen deze voorstellen de Sustainability Agreement. Op vrijdag 20 juni werd het vastgesteld en aangenomen in een stemsessie, vervolgens aangeboden aan het College van Bestuur van de VU.
De Sustainability Agreement is het resultaat van een deliberatief dialoogproces dat de afgelopen twee maanden heeft plaatsgevonden. Ruim 130 studenten en medewerkers van de VU deden mee aan een serie bijeenkomsten. Stap voor stap werkte de Assembly van haar eerste ideeën en prioriteiten naar een verzameling van 13 samenhangende proposals. Bij hun laatste bijeenkomst, de University Convention van 20 juni, presenteerden deelnemers deze voorstellen om vervolgens te stemmen welke (onderdelen van) voorstellen zouden worden opgenomen in hun Sustainability Agreement. Dat werd aangeboden aan Marcel Nollen als vertegenwoordiger van het College van Bestuur, die zijn ontzag en dank uitsprak voor het werk en de resultaten van de Assembly.
Een ruime meerderheid van de 'decision points' - onderdelen van voorstellen waarover de deelnemers stemden - werd aangenomen. Vier decision points werden verworpen en komen daardoor niet in de Agreement. Meer dan eens maakte één stem het verschil of een decision point was aangenomen of verworpen: het was duidelijk dat de stemsessie een serieuze stap was in het gezamenlijke besluitvormingsproces waarbij de steun van mededeelnemers echt verdiend moest worden. 53 Aangenomen decision points - uit alle 13 voorstellen - vormen nu samen de Assembly's Sustainability Agreement.
Voorstellen presenteren
Sinds hun vorming bij de Summit op 15 april, zijn de Working Groups van de Assembly bezig geweest om voorstellen voor een duurzame VU te ontwikkelen. Vandaag was het moment daar om de vruchten van hun werk te presenteren aan hun mededeelnemers. Elke Working Group had 12 minuten om uit te leggen waarom de Assembly het voorstel in kwestie zou moeten omarmen. De eerste zes minuten waren om het voorstel te presenteren, het restant voor het beantwoorden van verhelderende vragen. Die werden gesteld door een speciaal op de been gebracht panel dat bestond uit studenten en medewerkers van de VU aangevuld met enkele leden van buiten.
In totaal ontvingen de deelnemers - en de vele toeschouwers die de Convention bijwoonden - 13 presentaties, die elk een eigen accent toevoegden aan de mix van voorstellen voor een duurzame universiteit. Sommige Working Groups benadrukten het belang van het terugbrengen van de CO2-uitstoot van de VU, terwijl anderen aandacht vroegen voor manieren om gegevens te verzamelen, te meten en te delen wat betreft de duurzaamheidsprestaties van de VU. Meerdere voorstellen gingen in op hoe de hele VU-gemeenschap onderdeel zou kunnen of moeten zijn van de inspanning: van het versterken van duurzaamheidsbewustzijn tot online samenwerking tot het vormen van een nieuw besluitvormend comité. Working Groups zagen daarnaast ruimte om op andere manieren met de buitenwereld om te gaan, bijvoorbeeld door ideeën en middelen met partnerorganisaties te delen, en door voortaan bij een duurzame bank te bankieren.
De stemsessie
Toen de Assembly alle 13 presentaties had gezien - en ook lunch- en koffiepauzes had gehad natuurlijk - begonnen de deelnemers aan de stemsessie. Iedereen die bij de eerste Assembly-bijeenkomst was geweest, had stemrecht. Zestig van deze deelnemers waren fysiek aanwezig, dus zij vormden het electoraat. De sessie werd geleid door een presidium met oud-rector Frank van der Duijn Schouten als voorzitter. De Assembly ging snel akkoord met de formaliteiten, zodat ze konden beginnen om te stemmen over de decision points van de Working Groups. Het stemmen ging elektronisch: deelnemers konden hun eigen telefoon gebruiken.
Om het geheugen op te frissen werd eerst een filmpje van één minuut dat elke Working Group had gemaakt getoond, voordat er over hun decision points werd gestemd. Dus kwam eerst het filmpje van Working Group 1 op het scherm en daarna decision point 1.1 - daarmee ging de stemming van start. Het decision point - over het creëren van een 'Green Path' voor het versterken van bewustwording - werd gesteund door een grote meerderheid van degenen die stemden, en dus aangenomen. De Working Group trok onmiddellijk het restant van zijn decision points in, en legde uit dat die er alleen waren als 'backup' indien hun eerste en voornaamste decision point het niet zou halen.
Gedurende een behoorlijke tijd werd elk decision point dat ter stemming kwam aangenomen door de Assembly, hoewel dat soms op één of enkele stemmen hing. Pas toen de deelnemers stemden over het Sustainability Committee van Working Group 9kwamen de eerste bezwaren bij decision points aan het licht. Hoewel de Assembly instemde met het idee om een Committee op te richten om de universiteit aan haar verantwoordelijkheden op het terrein van duurzaamheid te houden, ging het de deelnemers te ver om zo'n Committee door loting te laten samenstellen, en dat gold ook voor de suggestie dat het over eigen middelen moest kunnen beschikken. Later liepen ook de voorstellen van Working Groups 10 en 11 lichte schade op: van beide werd één van de decision points verworpen.
Uiteindelijk waren 53 van de 57 decision points waarover de Assembly had gestemd, aangenomen. De Assembly bevestigde dat deze lijst van decision points haar Sustainability Agreement moest worden en met een stevige tik van de hamer maakte de voorzitter van het presidium dit besluit officieel. De Sustainability Agreement voor de VU was geboren!
Van Agreement naar actie
Toen de Assembly werd aangekondigd, sprak het College van Bestuur de intentie uit om de uitkomsten ervan serieus te nemen. De Letter of Intent maakt duidelijk dat het CvB ernaar zal streven om de proposals van de Assembly te verwezenlijken. In gevallen waar het CvB (onderdelen van) proposals niet kan overnemen, zeggen zij toe dit duidelijk uit te leggen.
Bestuursvertegenwoordiger Marcel Nollen was aanwezig bij de University Convention om de zojuist vastgestelde Sustainability Agreement in ontvangst te nemen van een afvaardiging van Assembly-deelnemers (foto hierboven). Hij prees de Assembly voor haar werk en sprak de ambitie uit dat de VU terugkeert op de koppositie van de duurzaamste hogeronderwijsinstelling van Nederland.
De proposals in de Sustainability Agreement zouden een weg kunnen bieden om deze doelstelling waar te maken. Maar zoals met alle strategieën en akkoorden, voorstellen worden niet vanzelf gerealiseerd. Daarom heeft de Assembly een groep ingesteld om actief de eigen opbrengst te ondersteunen: de Monitoring & Sounding Board Group.
Maar liefst 18 van de deelnemers meldden zich onmiddellijk aan om zitting te nemen in deze groep, die zullen fungeren als 'afgevaardigden' van de Assembly met een duidelijk mandaat: het monitoren en bespoedigen van de realisatie van de Sustainability Agreement. Daarvoor zullen zij zichzelf organiseren en vervolgens in dialoog gaan met allerlei stakeholders binnen (en wellicht buiten) de VU, om de bedoelingen en ambities van de Assembly te verhelderen. De Monitoring & Sounding Board Group heeft een startbijeenkomst met facilitators van G1000.nu in de eerste week van juli.
Vanaf dan zou de VU nieuwe ontwikkelingen moeten gaan zien, die erop gericht zijn om de universiteit duurzaam te maken. Studenten en medewerkers vanuit de hele organisatie zullen sommige van die ontwikkelingen herkennen als de uiteindelijke uitkomsten van hun inspirerende gesprekken in het voorjaar van 2025.